Aby przedstawić istotę Ślubu Maryjnego, jego wymiar teologiczny, duchowy i prawny, należy odwołać się do jego definicji, sformułowanej przez o. Manellego, zawartej w zakonnych konstytucjach: „Ślub Maryjny jest uroczystym przyrzeczeniem bezgranicznego poświęcenia się Niepokalanej na Jej «całkowitą własność», uczynionym Bogu podczas profesji zakonnej, w celu przyspieszenia nadejścia Królestwa Chrystusa na świat; niesie on ze sobą obowiązek pełnienia tej samej powszechnej misji Niepokalanej Pośredniczki”[1].

Z powyższej definicji można wyodrębnić następujące elementy:

1. Ślub Maryjny, będąc uroczystym przyrzeczeniem, tworzy więź pomiędzy osobą składającą ślub a Bogiem poprzez ściśle określone obwiązki.

2. Przyrzeczenie to składane jest przy profesji zakonnej, a więc stanowi akt publiczny[2].

3. Składający ślub zobowiązuje się do poświęcenia się Niepokalanej w sposób bezgraniczny jako Jej własność.

4. Celem takiego poświęcenia jest przyspieszenie ustanowienia Królestwa Bożego na świecie.

5. Ślub maryjny włącza w powszechną misję Niepokalanej Pośredniczki, która polega na zbawieniu dusz[3].

Rozwijając powyższe punkty, postaramy się dokonać prezentacji Ślubu bezgranicznego poświęcenia się Niepokalanej.

Od XII w. w niektórych Zgromadzeniach zakonnych można było zaobserwować praktykę dodawania do klasycznej profesji (w której skład wchodzą śluby: posłuszeństwa, czystości i ubóstwa) innych ślubów publicznych o takiej samej randze jak pozostałe, które miały determinować konkretną formę życia zakonnego.[4] Był to rodzaj czwartego ślubu, określanego  jako votum proprium, którego charakterystyką jest wyrażenie charyzmatu Zgromadzenia, jego tożsamości duchowej i prawnej[5].

Pierwszej wyraźnej zapowiedzi Ślubu Maryjnego należy dopatrywać się w czwartym ślubie złożonym w formie prywatnej przez św. Maksymiliana i jego braci w 1932 roku w Japonii. Jego przedmiotem była „gotowość udania się gdziekolwiek na misje dla Niepokalanej” jako konsekwencja bezgranicznego oddania się Jej[6]. Nie był to zatem ślub poświęcenia się Niepokalanej w sensie ścisłym, jak ma to miejsce w przypadku Ślubu Maryjnego[7]. Druga różnica polega na tym, że Ślub bezgranicznego poświęcenia się Niepokalanej jest ślubem publicznym, co oznacza, że niesie za sobą poważniejsze zobowiązania. Początkowo Franciszkanie Niepokalanej, powołując się na św. Maksymiliana, określali go jako „czwarty ślub”, lecz z czasem, poddany głębszej analizie teologicznej i refleksji, został uznany za godny rangi pierwszego spośród ślubów i takim jest do dnia dzisiejszego[8].

Przyjrzyjmy się teraz, jakie elementy, z kanonicznego punktu widzenia, wchodzą w skład Ślubu Maryjnego. O. Manelli podaje, że po pierwsze jest to „bezgraniczne oddanie-poświęcenie siebie Niepokalanej, jako Jej całkowita własność, według formy życia zawartej w Regule franciszkańskiej, zatwierdzonej przez papieża Honoriusza III”, a następnie „maryjna działalność apostolska, mająca na celu przyjście Królestwa Chrystusa na cały świat”[9]. Te dwa elementy, jak tłumaczy dalej o. Manelli, wpisują się w wymiar ontologiczny oraz wymiar działania i pozostają między sobą w relacji: posiadać-dawać[10]. Wymiar ontologiczny oznacza, że bezgraniczne poświęcenie się Niepokalanej ma na celu maksymalne upodobnienie osoby konsekrowanej do Niepokalanej, aż do „przemienienia i «przeistoczenia» w Nią, tak, aby «została Ona sama»”[11]. Z kolei w wymiarze działania, Ślub Maryjny zachęca osobę konsekrowaną do najdalej posuniętej działalności apostolskiej i misyjnej, w celu przyspieszenia nadejścia Królestwa Chrystusa, udzielając mu jednocześnie łaski do wypełnienia danego zadania[12]. W praktyce, jak podają Konstytucje, przekłada się to na trzy obowiązki o charakterze legislacyjnym:

1. Modlitwa i formacja maryjna, zarówno osobista, jak i wspólnotowa.

2. Katecheza i apostolat maryjny przy użyciu wszelkich godziwych środków.

[2] Zob.: Formuła profesji wieczystej w Instytucie Sióstr Franciszkanek Niepokalanej.

[3] Por. Palma Maria Grazia, Il francescanesimo delle origini nel carisma dei Francescani dell'Immacolata: Continuita e sviluppo. Thesis ad Doctoratum in Theologia, red. Theologia Pontificia Universitas Sanctae Crucis Facultas, Casa Mariana Editrice, Roma 2014. s. 589.

[4] Por. Prassino Maria Massimiliana, Un nuovo "dono" nel Mistero della Chiesa. Il Voto mariano della consacrazione illimitata all'Immacolata sotto l'aspetto canonico, thesis ad doctoratum in Iure Canonico totaliter edita, Casa Mariana Editrice, Castelpetroso 1995. s. 30.

[5] Por. tamże, s. 31-32.

[6] Por. PMK I 349, s. 514.

[7] Por. Palma Maria Grazia, dz. cyt. s. 591.

[8] Por. tamże, s. 592.

[9] Manelli Stefano Maria, Il Voto Mariano della Consacrazione illimitata all'Immacolata. Linee di spiritualita, Casa Mariana Editrice, Frigento, 2008, s. 15.

[10] Por. tamże.

[11] Dir. 22; na temat „przeistoczenia” w Niepokalaną , zob. PMK  I 452, s. 655.

[12] Por. Palma Maria Grazia, dz. cyt. s. 592-594.